„Ludzi nie trzeba ratować ani zbawiać. Ludzie potrzebują wiedzy o swojej własnej mocy i o tym, jak uzyskać do niej dostęp.” „Odszkolnienie to nie tylko proces weryfikacji tego, czego nauczyliśmy się w szkole oraz tego, co podświadomie przejęliśmy od otaczających nas w dzieciństwie i młodości uszkolnionych dorosłych, ale także cały proces oduczania się tego, co […]
Jednym z symptomów uszkolnienia jest czekanie. Wieczne czekanie na… „W szkole uczysz się czekać. Czekasz na wolne popołudnie, na weekend, na wakacje, na ferie, na święta, na koniec roku, na początek roku, na dzwonek na przerwę, na „odpowiedni moment”, na pozwolenie od innych, na dorosłość… aby robić to, co naprawdę kochasz. Aby robić swoje bez […]
„Zostałem wykształcony – zajęło mi lata, żeby się z tego otrząsnąć.” – Mark Twain „Jednym z pierwszych mitów, z którymi warto się rozprawić w procesie odszkolnienia, jest powszechne przekonanie, że dzieci w pewnym momencie swojego życia potrzebują instytucji, w której specjalnie do tego przygotowani ludzie – nauczyciele – będą pracować nad ich umysłami i rozwojem. […]
„Żeby poradzić sobie w dorosłym życiu, dzieci potrzebują coraz większej autonomii, a nie coraz większego posłuszeństwa. Nie chodzi o to, żeby dziecko coraz bardziej wierzyło w to, co my mówimy, ale żeby wierzyło sobie. Nie chodzi o to, żeby wyrosło na grzeczne dziecko, ale na niezależnego, dbającego o siebie dorosłego. Dlatego warto zastępować polecenia, nakazy, […]
„Ukierunkowanie na rówieśników robi z dzieci sieroty, a szkoły przemienia w coś na kształt przytułków.” – dr Gordon Neufeld i dr Gabor Maté „Szkoła jest dziś miejscem, w którym ukierunkowane na rówieśników dzieci przebywają razem w stołówkach, klasach i na boiskach, niemal bez nadzoru dorosłych. Ze względu na potężną reorganizację więzi wynikającą ze zorientowania na […]
Kiedy ktoś pyta jak dziecko uczy się uważności, podejmowania odpowiedzialności i sensownego wysiłku, wykonywania tego, co powszechnie nazywamy „obowiązkami domowymi”, tudzież dbania o swoje potrzeby, lubię przytaczać ten fragment z jednej z książek Andre Sterna: „Wydaje nam się, że dziecko się po prostu bawi, ale tu chodzi o coś znacznie ważniejszego. W zabawie, która jest […]
Kiedy potrzeby dziecka są nierozumiane, zagłuszane, ignorowane lub lekceważone przez otoczenie, dziecko zrywa kontakt ze sobą i traci zaufanie do siebie. O wstydzie i potrzebie intymności dzieci: „Lubię myśleć o wstydzie jako o pytaniu: „Czy ja tutaj przynależę, czy tu jestem bezpieczna?”. Kiedy u małego dziecka pojawia się taki wstyd, jego pierwszymi objawami są trzymanie […]
„Wszyscy jesteśmy trochę złamani, ale ostatnim razem kiedy sprawdzałem, złamane kredki wciąż rysowały.” – Trent Shelton Nie spotkałam jeszcze rodzica, który nie byłby w jakiś sposób „złamany”. Tak naprawdę każdy dorosły niesie ze sobą jakiś bagaż osobistych traum z dzieciństwa – czasem większy czasem mniejszy. Trauma to nie tylko to, co przyjęło się powszechnie za […]
„Dzieci, które spędzają prawie cały swój czas w grupach rówieśniczych, odcięte od poważnej pracy i trosk społeczeństwa, prawie bez kontaktu z dorosłymi poza opiekunami, będą czuły, że to, co robią „wszystkie inne dzieci”, jest właściwe, najlepsze i jedyne słuszne.” – John Holt „Bez wątpienia najlepszym punktem odniesienia dla dziecka jest rodzic albo inny dorosły (…) […]
„I nic, żadna strategia, metoda, chemia czy motywacja, nie jest w stanie sztucznie aktywować naszych ośrodków emocjonalnych. Istnieje tylko jedna czynność – jedna jedyna – która potrafi uruchomić je w jednej chwili, na cały czas jej trwania, a zatem wprowadzić nas w stan, który pozwala nam uczyć się wszystkiego, czego może nauczyć się człowiek, i […]